RÜZGAR DALGALARI OLUŞUMU
Rüzgar hamlelerle deniz üzerine bir basınç uygulamaktadır. Bu basınç, su yüzeyinin konumunu değiştirerek dalgaları meydana getirir. Eğer su yüzeyine uygulanan basınç çok küçük ise su yüzeyinin konumunda da küçük bir değişiklik olacaktır.
Rüzgar tarafından P basıncı uygulanarak suyun konumunun değişmesi
Bu şekilde su yüzeyinin rüzgar tarafından bozulan dengesi, suyun yüzey gerilim kuvveti tarafından tekrar kurulmaya çalışılacak ve rüzgarın uyguladığı basıncın kalkması ile birlikte bu kuvvet etkili olacaktır.
Yüzey gerilim kuvveti tarafından suyun normal konumuna gelmeye çalışması
Bu şekilde meydana gelen dalgalara “kapiler dalgalar” denilmektedir. Bu dalgalar birkaç cm. boyunda ve birkaç mm. yüksekliğindedir. Bu dalgaların meydana gelebilmesi için rüzgar hızı V = 0.25-1.00 m/s olmalıdır. Rüzgar hızı artarak kapiler dalgaların dalga boyu L=1.75 cm. ve hızı S = 0.25 m/s ye ulaştıklarında yerçekiminin etkisi görülmeye başlar ve “ağırlık dalgaları” oluşur.
Ağırlıktan dolayı yerçekiminin ve rüzgarın dalga yamaçlarına etkisi
Kapiler dalgaların ağırlık dalgasına dönüşmesinin nedeni, dalgaların rüzgardan enerji alması ve rüzgarın doğrudan itmesine maruz kalarak büyüklüğünün değişmesidir.
Rüzgar yalnızca dalga yamaçlarına etki ederek değil, aynı zamanda sürtünme yoluyla da dalgaların gelişmesine neden olmaktadır. Bu işlem rüzgar hızının dalgaların hızından daha büyük olması ile başlamaktadır.
Rüzgarın dalga üzerine etkisi, dalgaların bölgelerine göre farklı olmaktadır. Dalga tepesinde su partiküllerinin hızı rüzgarla aynı yönde oldukları için, rüzgarın etkisi ile hızları artar. Dalga çukurunda ise su partiküllerinin hızı rüzgarla ters istikamette olduğundan, hızları azalmaktadır. Eğer dalgaların hızı, rüzgarın hızından daha fazla ise, rüzgarın dalga üzerindeki etkisi her bölgede hemen hemen aynı olmaktadır. Sonuç olarak, rüzgarın etkisi ile dalgalar limit yüksekliğe ulaşıncaya kadar gelişirler, limit yüksekliğe eriştikten sonra da yükseklikleri değişmeksizin dalga boyları büyümeye devam eder.
|
